Klimaatadaptatie bebouwd gebied
Het klimaat verandert en brengt extremer weer mee: natter, droger, heter. Hierdoor nemen wateroverlast, hittestress en droogte toe. Maatregelen in de gebouwde omgeving kunnen de negatieve gevolgen van extremer weer fors beperken.
Nederland is nog onvoldoende voorbereid op extremer weer. Niets doen is geen optie. Er zijn veel technische maatregelen mogelijk, maar deze worden, om diverse redenen, nog (te) beperkt toegepast. Toch moeten vanaf 2020 alle overheidsopdrachtgevers klimaatadaptatie meenemen in beleid en projecten. Bouw- en infrabedrijven in alle markten krijgen steeds meer te maken met klimaatadaptatie.
Landelijk beleid
In 2050 moet de gebouwde omgeving klimaatbestendig en waterrobuust zijn. Vanaf 2020 moet klimaatbestendigheid onderdeel zijn van overheidsbeleid en uitvoering.
Nationale klimaatadaptatiestrategie (NAS)
De NAS bepaalt de koers. Het Nationaal perspectief klimaatadaptatie (2020) bevat handvatten voor een NAS-werkprogramma 2020 en verder. Insteek: inzet op urgente risico's en aansluiten bij andere transities, opzet langjarig kennis- en monitoringsysteem. Er wordt nagedacht over een NAS 2.0.
Deltaplan (en programma's) Ruimtelijke adaptatie (DPRA)
Het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie is een plan van alle betrokken overheden om Nederland klimaatbestendig en waterrobuust in te richten. Het Deltaprogramma 2021 is het meest recent.
Regionaal beleid
Uitvoering ligt grotendeels bij decentrale overheden. Gemeenten, waterschappen en provincies zijn verplicht regionale uitvoeringsplannen klimaatadaptatie op te stellen (vaak afgekort tot RAS). Hierin staat hoe zij concreet invulling geven aan de urgente risico's. Zie onder andere deze pagina op Klimaatadaptatienederland.nl. Niet alle regio's hebben al een regionaal uitvoeringsplan klimaatadaptatie. De opzet van plannen verschilt aanzienlijk.
Wat vinden wij?
We staan achter het Rijksbeleid dat Nederland in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust moet zijn. Dus:
Zet standaard in op klimaatadaptatie bij aanpassingen in de gebouwde omgeving
De overheid bepaalt grotendeels de ruimtelijke inrichting en stelt regionale adaptatie strategieën op. Onderzoek (Rapportage Klimaatadaptatie Gemeenten, Team Vier, 2021) toont aan dat 60% van de gemeenten klimaatadaptatie meeneemt in planologische procedures (40% nog niet). Daarnaast neemt 45% klimaatadaptatie wel eens mee in aanbestedingen. Dat percentage moet omhoog. Het is belangrijk de markt uit te dagen (verder) te innoveren. Bedrijven moeten zich met klimaatadaptieve oplossingen kunnen onderscheiden in de markt. Op het moment dat klimaatadaptatie een serieuze rol speelt in de gunning zullen meer bedrijven hierin initiatief nemen.
Bespreek de regionale insteek klimaatadaptatie met het bedrijfsleven. Stem in een vroeg projectstadium af tussen opdrachtgever en opdrachtnemer
Stem, liefst in een vroeg projectstadium, af, dan zijn nog ontwerpkeuzes mogelijk. Daarnaast helpt het als er een regionaal uitvoeringsplan ligt, die duidelijkheid biedt aan het bedrijfsleven over de geplande maatregelen en focus. Bedrijven weten dan welke inzet zinvol is bij adviezen of ontwerpkeuzes.
Stel landelijke uniforme prestatie-eisen vast
Uniformiteit over prestatie-eisen is voor bedrijven belangrijk om nieuwe concepten in de markt te zetten. Als opdrachtgevers dit gevarieerd uitvragen en beoordelen werkt dat belemmerend voor het ontwikkelen van nieuwe breed toepasbare concepten.
Kijk bij klimaatadaptatie naar meekoppelkansen voor natuurinclusief bouwen
Veel klimaatadaptieve maatregelen lenen zich goed voor het combineren met natuurinclusief bouwen. Dat is de reden dat onder andere het platform KAN Bouwen inzet op klimaatadaptieve en natuurinclusieve nieuwe woonwijken.
Waar zetten we op in?
We zetten in op de volgende activiteiten:
Platform KAN Bouwen: klimaatadaptief bouwen met de natuur
Bouwend Nederland, NEPROM en WoningBouwersNL hebben het platform KAN Bouwen opgericht. Binnen KAN werken projectontwikkelaars, bouwbedrijven en gemeenten aan concrete klimaatadaptieve natuurinclusieve woonwijken. Alle leden van KAN Bouwen (circa 40) starten voor 2023 met de bouw van een klimaatadaptieve natuurinclusieve woonwijk. De kennis die hierbij wordt opgedaan en ontwikkeld wordt sectorbreed gedeeld. Via de website zijn de diverse publicaties te vinden en wordt aangegeven wanneer bijeenkomsten plaatsvinden. Veel bijeenkomsten staan open voor alle geïnteresseerden.
Diverse publicaties en onderzoeken
Naast de KAN-publicaties gericht op nieuwe woningbouwlocaties publiceren we ook eigen onderzoeken of rapportages. Een aantal tref je aan onder het kopje 'Publicaties' op deze webpagina.
OSKA: Overleg Standaarden Klimaatadaptatie
Veel standaarden (normen, richtlijnen en checklists) voldoen niet aan de huidige klimaatomstandigheden. OSKA werkt met overheden, marktpartijen en kennisinstellingen aan de update van standaarden, zodanig dat klimaatadaptatie er goed in verwerkt is. Door standaarden aan te passen zal klimaatadaptatie in de praktijk vanzelfsprekender toegepast worden. Wij zijn een van de OSKA-partners.
TKI Bouw en Techniek (TKI)
De TKI Bouw en Techniek is een voortzetting van het drie jaar geleden gestarte Bouw en Techniek Innovatiecentrum (BTIC). Door de omvorming naar een TKI wordt aangesloten op de werkwijze binnen het nationale innovatiebeleid.
TKI Bouw en Techniek heeft als doel om in 2050 te komen tot een toekomstbestendige gebouwde omgeving. Opgavegericht innoveren staat centraal met aandacht voor de praktijk, scholing en een cultuuromslag. TKI Bouw en Techniek richt zich op drie Meerjarig Missiegedreven Innovatieprogramma’s: Circulaire bouw en infrastructuur, Levensduurverlenging Gebouwde Omgeving, en Klimaatadaptief, natuurinclusief en omgevingsbewust bouwen.
Publicaties
- Zo kun je eenvoudig Klimaatadaptief en Natuurinclusief ontwerpen
- Klimaatadaptief bouwen op de provinciale agenda (2023)
- Rapportage Klimaatadaptatie Gemeenten, Team Vier, 2021
- Handvat Klimaatadaptatie in bebouwd gebied, 2019
- Handreiking Klimaatadaptieve en natuurinclusieve wegen