Circulair bouwen

Afbeelding Circulair bouwen

Circulair bouwen is een belangrijk thema. De noodzaak van zuinig(er) omgaan met beschikbare grondstoffen en terugdringen van de milieubelasting van materialen staat niet ter discussie. Circulair bouwen leidt ook tot discussies.

Zo wordt er onder meer gesproken over hoe je circulair bouwen definieert, hoe je circulariteit meet, wat een circulair ontwerp is of circulaire uitvraag is? Hoe leg je de materiaaldata van een bouwwerk zo goed mogelijk vast? Een aantal randvoorwaarden om circulair te werken is nog niet goed geregeld.

Landelijk beleid

Nederland circulair in 2050 bevat het nationale beleid. In de bouw wordt deze uitgewerkt via het Transitieteam Circulaire Bouweconomie (TT CBE). Het TT CBE adviseert  het rijk over wet- en regelgeving en werkt samen met het Platform CB23 aan sectorbrede afspraken rond circulair bouwen. Doelen voor de bouw:

  • 2050 een volledig circulaire bouweconomie
  • 50% van de einddoelstelling is in 2030 gerealiseerd

Sinds 2013 stelt het Bouwbesluit een MilieuPrestatie Gebouwen (MPG) verplicht. Deze geeft de milieubelasting van de materialen in een gebouw weer. Sinds juli 2021 geldt een grenswaarde 0,8. In de GWW wordt de milieubelasting van materialen uitgedrukt in de MilieuKosten Indicator (MKI). Dat is geen wetgeving, maar opdrachtgevers gunnen wel steeds vaker op een lage(re) MKI. De MPG en MKI baseren berekeningen op data uit de Nationale Milieudatabase.

Daarnaast komt er mogelijk, op termijn, een wettelijk verplicht materialenpaspoort bij elk bouwwerk. In 2020 heeft het Rijk besloten de wettelijke verplichting tot nader orde uit te stellen omdat er nog veel vragen zijn ten aanzien van paspoortsystemen en datamanagementvraagstukken.

Regionaal beleid en initiatieven

Landelijke kaders en beleid zijn uiteraard van toepassing op decentrale overheden. Daarnaast zijn er tientallen regionale initiatieven. Geïnitieerd vanuit decentrale overheden, corporaties of vanuit landelijke organisaties. Onderstaand drie voorbeelden:  

  • Drenthe Woont Circulair: acht Drentse woningcorporaties werken in pilotprojecten aan het tegengaan van downcyclen en waardevernietiging. Ze streven naar andere producten, prestaties en processen. Doel: In 2040 100% circulair bouwen en renoveren.
  • Cirkelstad: presenteert zich als platform dat koplopers in de bouw faciliteert. Binnen Cirkelsteden wordt gewerkt aan concrete projectervaringen. Deze steden vallen onder een Cirkelstadregio. Sommige regio's hebben een eigen bouwprogramma.
  • Binnen de 'Citydeal Circulair en Conceptueel Bouwen' werken vijftien steden aan circulaire conceptuele (woning)bouwprojecten. Ervaringen worden gedeeld en waar mogelijk vertaald in nieuwe regels en instrumentarium.

Wat vinden wij?

Wij staan achter het Rijksbeleid Circulaire Economie en de uitwerking hiervan in het Transitieteam CBE.

Pleit voor voldoende handelingsperspectief (juiste randvoorwaarden) voor alle partners in de keten

Voor de transitie naar circulair bouwen zijn veel (inter)nationale ketenpartners nodig, onder andere: slopers, toeleverende industrie, bouwgroothandel, vastgoedbeleggers, architecten, overheid, (overheids)-opdrachtgevers en de (ontwikkelende) bouw. Ketenpartners hebben allen een andere rol. Belangrijk is dat voor alle ketenpartners de juiste randvoorwaarden / handelingsperspectief aanwezig zijn om hun rol te kunnen vervullen.

Leg alle materialen langs dezelfde objectieve meetbare circulaire doelen

Objectieve meetbare circulaire doelen zijn belangrijk. Zet niet in op een specifieke materiaalsoort, maar bepaal het circulaire doel of doelen (bijvoorbeeld lage MPG, 100% demontabel, of anders). Zorg dat je deze doelen objectief en uniform kan meten. Dit is belangrijk, niet alle als duurzaam gepromote materialen zijn dat ook daadwerkelijk. Volgend uit en aanvullend op bovenstaande achten we van belang:

  • Sectorbrede afspraken circulair bouwen met betrekking tot: meten en aantonen, gunningscriteria en uitvragen, ontwerpen, vastleggen materiaaldata (aangesloten op afspraken in digiGO).
  • Serieus circulair inkopen door opdrachtgevers. Door opdrachten in de markt te zetten waarin serieus gegund wordt op circulaire doelen kunnen bouw- en infrabedrijven zich met circulair bouwen onderscheiden in de markt en (verder) innoveren.
  • Het efficiënt bij elkaar brengen van vraag en aanbod circulaire bouwmaterialen. Hierdoor ontstaat een veelzijdig, aantoonbaar, aanbod circulaire bouwmaterialen. Aanbieders van deze materialen weten waar ze deze kwijt kunnen. Er zijn veel initiateven, maar deze zijn versnipperd en niet altijd goed vindbaar.
  • Actief verder ontwikkelen, bundelen en verspreiden kennis van / inzet op circulair ontwerpen (lage MKI/MPG, losmaakbaarheid etc.).

Wat is onze inzet? 

We zetten in op deze initiatieven:

Topconsortium voor Kennis en Innovatie (TKI)

Het Bouw en Techniek Innovatiecentrum (BTIC) is per 1 juli 2022 omgedoopt tot TKI Bouw en Techniek. Als Topconsortium voor Kennis en Innovatie (TKI) heeft de organisatie meer slagkracht voor het aanjagen van innovatie in de ontwerp-, bouw- en technieksector. TKI Bouw en Techniek richt zich daarbij specifiek op circulair bouwen, levensduurverlenging, klimaatadaptief, natuurinclusief en omgevingsbewust bouwen. TKI Bouw en Techniek gaat samen met TKI Urban Energy een snelle transitie naar een CO2-vrije en toekomstbestendige gebouwde omgeving mogelijk maken. Het BTIC ontwikkelde kennis- en innovatieprogramma’s binnen het thema circulariteit. 

Lente Akkoord 2.0

Bouwend Nederland, NEPROM, IVBN, Aedes en WoningBouwersNL hebben het Lente Akkoord 2.0 opgericht. Focus ligt op de professionele opdrachtgever in het circulaire bouwproces. Deelnemers werken allen aan een concreet circulair en opschaalbaar woningbouwproject. Opgedane kennis rond grootschalig circulair bouwen wordt sectorbreed gedeeld. Ga hier naar de website van het Lente Akkoord 2.0

Transitieteam Circulaire Bouweconomie (TT CBE)

TT CBE werkt het nationaal beleid circulair uit voor de bouw. Overheid, bedrijfsleven, wetenschap en onderwijs werken  samen aan het oplossen van knelpunten voor de transitie naar circulair. Speerpunten en acties staan in het uitvoeringsprogramma. Ook zijn er voorbeelden van circulaire bouwprojecten opgenomen. Het TT CBE werkt samen met BTIC en CB23 en adviseert het Rijk inzake wet- en regelgeving. We participeren zowel in het Transitieteam CBE als in onderliggende werkgroepen.

Platform CB'23

Platform CB'23 werkt aan nationale, bouwsectorbrede afspraken circulair bouwen voor 2023. CB'23 stelt in aansluiting daarbij leidraden op. Ook ondersteunt CB'23 met een leernetwerk Bouw & GWW overheden die worstelen met circulair inkopen. We hebben zitting in de regieraad CB'23 en veel leden zijn betrokken bij bovenstaande onderwerpen.

Diverse publicaties en onderzoeken

Naast de publicaties vanuit de diverse coalities en platforms waarbij we zijn aangesloten, publiceren we ook eigen onderzoeken of rapportages. Een aantal tref je aan onder het kopje 'Publicaties' op deze webpagina.

Relevante links

Tags

Ook interessant voor jou