Investeringen in energie-infrastructuur: wat is de situatie?

Om te zorgen dat Nederland in 2050 volledig klimaatneutraal is zijn de komende jaren enorme investeringen nodig in ons energiesysteem. Door de overgang naar duurzame energiebronnen ontstaat een stevige toename van (duurzame) energie vanuit de industrie en de mobiliteit. Daarnaast neemt de bevolking verder toe en daarmee de vraag naar nieuwe woningen die ook aangesloten moeten worden op onze energie-infrastructuur. Elektriciteit draagt nu voor zo'n 22% bij aan het totale energiegebruik in Nederland. Dit groeit naar verwachting tot 30% in 2030 en meer dan 50% in 2050. De effecten hiervan zijn reeds zichtbaar.

De aansluitingsproblematiek komt voort uit ondercapaciteit op het middenspanning- en hoogspanningsnet. Aansluitingen van kleinverbruikers komen echter ook onder druk te staan doordat er beperkte reservecapaciteit op het net is en in investeringsplannen onvoldoende rekening wordt gehouden met de nieuwbouw van woningen aan de ene kant en de teruglevering van huishoudens aan de andere kant. Dit komt omdat er in het verleden te weinig is geïnvesteerd in de infrastructuur, er beperkte capaciteit is bij netbeheerders en een gebrek aan regie en stringent beleid vanuit ACM en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat inclusief de Tweede Kamer als controlerend orgaan.

Wat zijn de consequenties?

• Voor woningbouw: vertraging bij tijdelijke/definitieve aansluitingen, lange doorlooptijden.
• Voor utiliteit: vertragingen bij of uitblijven van tijdelijke/definitieve aansluitingen, lange doorlooptijden.
• Voor infra: vertragingen bij of uitblijven van tijdelijke/definitieve aansluitingen, lange doorlooptijden.

Wat is de impact?

Vertragingen bij het realiseren van tijdelijke en definitieve aansluitingen of het uitblijven van aansluitingen kan tot grote vertraging leiden. Een groot deel van de bouw- en infrabedrijven geven aan flinke kosten te maken vanwege de vertragingen en woningbouwprojecten niet te kunnen starten of op te kunnen leveren. De ACM heeft in een brief naar het ministerie van EZK aangegeven dat het gebrek aan transportcapaciteit op het net de komende 10 jaar zeker nog zal blijven bestaan. We zetten met maatregelen op korte, middellange en lange termijn in op het dempen van de effecten van de schaarste op het net.

Wat doen we concreet al?

Enquête

Voor onze lobby-inzet is een enquête onder leden uitgezet om nog meer zicht te krijgen in de aard en omvang van de aansluitingen- en NUTS-problematiek. De opzet en uitkomsten van de enquête worden later dit jaar verwacht en zullen te zijner tijd in onze gesprekken met netbeheerders, combi-organisaties, ACM, ministeries, gemeenten en Mijn Aansluiting onder de aandacht worden gebracht.

Handvatten voor de leden

Daarnaast organiseren we concrete activiteiten die bijdragen aan een beter aansluitproces of waar je zelf als lid mee aan de slag kunt, zoals:

• Regionale overleggen: in iedere regio organiseren we structureel overleggen tussen netbeheerders, combi-organisatie, Mijn Aansluiting, B&U-aannemers, GWW-aannemers en combi-aannemers (ONG-leden) om het aansluitproces op regionaal niveau te verbeteren en landelijke problematiek te adresseren.
  
  
• Innovatiemogelijkheden in beeld brengen: samen met Mijn Aansluiting brengen we innovaties in beeld die kunnen bijdragen aan oplossingen voor aansluitingenproblematiek, gebrek aan bouwstroom of netcapaciteit. Een voorbeeld hiervan is de prefabmeterkast. Zie hier het nieuwsartikel daarover en via deze link de speciale themapagina.
  
  
• Laadinfrastructuur en DGK: emissiearm/emissieloos bouwen wordt steeds belangrijker. Vanuit het programma De Groene Koers zetten we met BMWT, CUMELA en VHG zich in om versneld te werken aan een uitstootvrije(re) sector in 2030. Dit vraagt echter wel om voldoende laadinfrastructuur op de bouwplaats. Tijdig een bouwaansluiting en voldoende netcapaciteit zijn hierin voorwaardelijk. Om dit te realiseren nemen we deel aan de taakgroep 'Laden op de Bouwplaats', onderdeel van de Nationale Agenda Laadinfrastructuur. Daarnaast worden praktische problemen bij Mijn Aansluiting en netbeheerders onder de aandacht gebracht, handvatten 'omgaan met elektrisch materieel op de bouwplaats' opgesteld, gewerkt aan standaarden in de manier van laden, aansluitvoorschriften en wegnemen van belemmeringen voor laadvoorzieningen.
  
  
• Wat kun je zelf doen voor een optimaal aansluitproces? We organiseren samen met Mijn Aansluiting voorlichting aan leden over hoe ze zelf vroegtijdig projecten kunnen melden, wat het vaakst misgaat tijdens een aanvraag, waar je projecten kunt melden en wat je ten aanzien van de meterkast en bouwplaats op orde moet hebben. We ontwikkelen hiervoor onder andere een Bouwbite (korte presentatie) om tijdens afdelingsbijeenkomsten inzicht te geven in de inzet in de landelijke lobby, de aard van de problematiek, oplossingen vanuit innovatie en waar aannemers zelf vertraging kunnen voorkomen. Nu al meer weten over wat je zelf kunt doen of waar je je project kunt aanmelden? Ga naar MijnAansluiting.nl.

Meepraten in de regio

Om tot concrete oplossingen voor aansluitingsproblemen in de regio te komen vinden in iedere regio structurele overleggen met combiorganisaties, netbeheerders en leden plaats.

Meerjarenprogramma Duurzaamheid

Vanuit het Meerjarenprogramma Duurzaamheid lobbyen we voor sterke regie op de uitwerking van nationaal beleid en het verbeteren van randvoorwaarden en (markt)condities voor leden die actief zijn met verschillende verduurzamingsopgaven, zoals de boven- en ondergrondse energietransitie. Op de programmapagina lees je ons beleid, welke projecten er lopen en bieden we praktische informatie rondom duurzaamheid in onze sector en ook meer specifiek over de energietransitie.

Actieteam 'Sneller het net op'

In een brede coalitie met Netbeheer Nederland en andere partijen willen we de komende kabinetsperiode structurele oplossingen realiseren voor de huidige knelpunten op het elektriciteitsnet. De nieuwbouw én de verduurzaming van de gebouwde omgeving kunnen geen vertraging gebruiken. De coalitie, onder de naam 'Actieteam Netcapaciteit', vraagt minister Jetten van Klimaat en Energie onder meer om noodzakelijke wettelijke aanpassingen, mogelijkheden voor maatschappelijke prioritering, versnelling van ruimtelijke procedures en een stimuleringsprogramma voor innovatieve oplossingen die een efficiënt aansluitproces bevorderen. Lees hier het persbericht van het Actieteam Netcapaciteit en het voorstel Samen sneller het net op.

Onderzoek 'Samen slimmer aan de slag'

Een meer productieve realisatieketen kan bijdragen aan het versnellen van de energietransitie. Bouwend Nederland en Techniek Nederland zetten zich in om de realisatieketen anders in te richten. Samen hebben zij Berenschot opdracht gegeven om de opties voor productiviteitswinst binnen de realisatieketen te onderzoeken en in kaart te brengen. Hierbij staat de kracht van de maakexpertise vanuit de aannemerij centraal. Het resultaat van dit onderzoek, waarbij ook Netbeheer Nederland is betrokken, wordt voor de zomer gepubliceerd.

Arbeidsmarkt en Klimaatopgave

Er is veel arbeidscapaciteit nodig voor het aanleggen, verzwaren en versneld realiseren van netinfrastructuur en aansluitingen. Ook heeft de sector momenteel te maken met krapte op de arbeidsmarkt. Daarom zetten we samen met sectorpartijen en de overheid in op de randvoorwaardelijke beschikbaarheid van voldoende technische vakkrachten. Vanuit het Bouwberaad en de Industriecoalitie wordt gewerkt aan het Aanvalsplan Tekorten Techniek en het Groene Banenplan vanuit het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Mensen Maken de Transitie

Bouwend Nederland is mede-initiatiefnemer van het programma 'Mensen Maken de Transitie'. Binnen dit leer- en innovatieprogramma werken bouw- en infrabedrijven, installateurs, netbeheerders, werknemersorganisaties, overheid en onderwijs samen met aan meer instroom, ketensamenwerking en technologische innovaties om de uitvoering van de energietransitie in de gebouwde omgeving te versnellen.