Toekomst van werk

Het Meerjarenprogramma 'Toekomst van werk' ondersteunt leden om technologische ontwikkelingen te omarmen en te stimuleren om te investeren in veiligheid en human capital. Op deze pagina lees je ons beleid, welke projecten er lopen en bieden we praktische informatie.

De vraag vanuit de Nederlandse maatschappij aan de bouw- en infrasector is de komende jaren ontzettend groot. We kampen met een groot woningtekort, staan voor een enorme verduurzamingsopgave en de problematiek rondom binnenstedelijk verkeer is nog niet opgelost. Recent onderzoek van het EIB (Trends op de bouwarbeidsmarkt 2021 – 2025) voorspelt dat de spanning op de arbeidsmarkt de komende jaren flink toeneemt. De (toekomstige) tekorten enerzijds en behoeften aan veiliger werken en duurzame inzetbaarheid anderzijds, toont de urgentie om slimmer, efficiënter en veiliger te gaan werken. Op basis van het onderzoek van het EIB wordt voorspeld dat het bieden van nieuwe ontwikkelmogelijkheden de personeelstevredenheid zal vergroten en het behoud van vakkrachten borgt.

Technologische ontwikkelingen

De Nederlandse bouwsector loopt achter in de adoptie van nieuwe technieken. Sommige bedrijven hebben mooie stappen gezet maar de sector als geheel is terughoudend. In landen buiten Europa, zoals de VS, gaat het beduidend sneller. De huidige en toekomstige vraag en het personeelstekort kan bedrijven stimuleren om nu het bouwproces te verbeteren door nieuwe technieken toe te gaan passen zoals BIM, prefab en robotica. Technologische ontwikkelingen bieden vele mogelijkheden om slimmer, efficiënter en veiliger te werken. Daarnaast is slimme technologie onmisbaar om onderdelen binnen de bouw en infra betaalbaar te houden.

Human capital

Technologische ontwikkelingen vragen om nieuwe vaardigheden van zowel de huidige arbeidskrachten als die van morgen. Door de overheidsinzet op een leven lang ontwikkelen en behoeften aan interne arbeidsmobiliteit bij bouw en infrabedrijven zal tevens de behoefte bij bedrijven bestaan om te blijven investeren in het personeel. Om vakkrachten voor onze sector te behouden zullen we moeten blijven investeren in ontwikkeling en onze sector moeten promoten als aantrekkelijke sector om in te werken.

Hoe gaan we dit aanpakken?

Hoe werken we toe naar een productiecultuur, waar dit past en optimaliseren we de ambachtscultuur waar dit een bewuste keuze is? Moeten we dan eerst technologische oplossingen omarmen of eerst zorgen voor voldoende gekwalificeerde mensen? Door in te zetten op technologische innovaties die het arbeidsproces verbeteren en dit hand in hand te laten gaan met investeringen in vaardigheden van het huidige personeel, kunnen we periodiek evalueren en het proces versnellen en zorgen we ervoor dat we slimmer, efficiënter en veiliger gaan werken.

Deze investeringen in technologie, in onze arbeidskrachten en in de sector zorgen voor het behoud van onze arbeidscapaciteit, verhoging van de arbeidsproductiviteit, meer tevredenheid bij en duurzame inzetbaarheid van het personeel en een aantrekkelijke sector. In het meerjarenplan Toekomst van werk richten we ons op technologische ontwikkelingen die van invloed zijn op human capital en arbeidsproductiviteit.

Waarom is dit belangrijk?

Meegaan in technologische ontwikkelingen en deze omarmen, in plaats van ontkennen of vertragen, is essentieel om aan de toekomstige maatschappelijke opgaven te kunnen voldoen, het bouwproces betaalbaar te houden en als sector concurrerend te kunnen blijven produceren.

Technologische ontwikkelingen bieden daarbij veel kansen voor exponentiële groei. Tevens bieden vernieuwende bouwconcepten en technologische ontwikkelingen een antwoord op de bedreiging van innovatieve nieuwkomers van buiten de sector. Inzet op technologische ontwikkelingen en bijbehorende vaardigheden zorgt voor een aantrekkelijke sector om in te blijven werken.

Doel Meerjarenprogramma en lopende projecten

Het doel van het programma Toekomst van werk is het activeren van bedrijven om technologische ontwikkelingen te omarmen en bedrijven stimuleren om te investeren in veiligheid en human capital. Hiermee vergroten we de aantrekkingskracht voor de sector. De sector slimmer en efficiënter laten werken en technologische en sociale innovatie breed toegankelijk maken. Door je arbeidskrachten te ondersteunen met technologie en door vaardigheden te blijven ontwikkelen, kunnen zij andere niveaus aan, werken ze efficiënter en veiliger, wordt de leertijd verkort en blijven ze langer fit.

Subdoel 1: leden stimuleren om gebruik te maken van nieuwe technologische ontwikkelingen die de arbeidsproductiviteit vergroten

Door het activeren van (lange termijn) investeringen in technologie om slimmer, efficiënter en veiliger te werken, willen we de volgende effecten bereiken:

• Vergroten productiviteit.
• Vergroten aantal innovatiemanagers.
• Beschikbare capaciteit vergroten.
• Nieuwe werkmethoden onderzoeken en creëren.
• Inkorten terugverdientijd.
• Goedkopere producten door meer gebruik.
• Terugdringen ziekte en arbeidsongeschiktheid door technologische ondersteuning.

Subdoel 2: Leden stimuleren om te investeren in human capital

We willen bedrijven overtuigen van de mogelijkheden voor het (door)ontwikkelen van vaardigheden (LLO) van het personeel, zodat vaardigheden worden verbreed en gericht zijn op technologische ontwikkelingen. Daarnaast willen we de mogelijkheden vergroten voor interne arbeidsmobiliteit en veranderingen in benodigde skills op basis van technologische ontwikkelingen. Deze effect willen we bereiken:

• Ontwikkelen van vaardigheden die beter aansluiten bij nieuwe technologieën.
• Mogelijkheden interne mobiliteit worden vergroot.
• Meer binding van medewerkers bij het bedrijf en de sector.
• Meer skills-gedreven werving en ontwikkelingen.
• Mogelijkheden bouwopleiders rondom vaardigheden vergroten (STAP-subsidie).
• De aantrekkingskracht van de sector wordt vergroot.
• Meer gemotiveerde werkgevers.
• Vergroting diversiteit (o.a. vrouwen en buitenlandse werknemers).
• Meer samenwerking tussen generaties.
• Meer werkplezier.

Subdoel 3: verbeteren van randvoorwaarden voor leden om technologische innovaties en human capital te gebruiken en verankeren

Met dit subdoel vergroten we tevens de veiligheid op het werk en de duurzame inzetbaarheid van onze arbeidskrachten. Veiligheid en duurzame inzetbaarheid in aanbestedingen/contracten moeten goed zijn. De beoogd effecten die we willen bereiken:

• Meer investerings- en innovatiemogelijkheden op projecten.
• Minder ongelukken.
• Minder blootstelling aan onveilige en ongezonde situaties.
• Belang van – en budget voor – veiligheid en duurzame inzetbaarheid bij aanbestedingen vergroten.
• Overheid als launching customer.
• Veiliger gerealiseerd product.

Subdoel 4: de bouw en infra promoten als aantrekkelijke sector om in te werken

Door de sector op een aantrekkelijke manier te positioneren met aandacht voor vernieuwing en nieuwe technologie, willen we de volgende effecten bereiken:

• Meer zij-instroom van o.a. vrouwen en mensen met een migratie achtergrond.
• Meer instroom in opleidingen.
• Modernere werknormen.
• Vergroten diversiteit.

Resultaten Toekomst van werk in eerste helft 2022

Programmateam is gestart

Binnen de vereniging zijn er diverse presentaties gehouden met betrekking tot de doelen van het programma en de mogelijkheid van het doen van aanvragen binnen dit programma.

Arbeidsmarktonderzoek van start gegaan

Dit onderzoek is een opvolging op een eerder gedaan imago-onderzoek van de sector. We willen hiermee inzicht krijgen in hoe het werken in de bouw- en infrasector wordt gezien/beoordeeld door potentiële werknemers en wat deze doelgroep belangrijk vindt aan een werkgever. Meer specifiek geeft het onderzoek inzicht in:

• het huidige imago van de bouw- en infrasector, specifiek in de arbeidsmarkt.
• de kenmerken van de sector op het gebied van push- en pullfactoren.

Het onderzoek dient richting te geven om nieuwe werknemers te enthousiasmeren om te komen werken in de sector. De onderzoeksdoelgroep wordt gespecificeerd op leeftijd, regio, geslacht en (migratie)achtergrond.

Projectplan onderzoek arbeidsproductiviteit gereed

De volgende stap is om dit onder te brengen bij een onderzoeksbureau. Beoogd resultaat: onderzoeksrapport met diverse cases van technologische en mensgerichte innovaties (werkmethoden) per segment die haalbaar en schaalbaar zijn (0-meting) en die vervolgens jaarlijks voor het segment meetbaar zijn (1,2,3-meting).

Projectopdracht duurzame inzetbaarheidsinstrumenten geschreven

Als branchevereniging willen we in ieder geval op alle deelthema's van duurzame inzetbaarheid ondersteuning, tools en trainingen ontwikkelen. Het doel is om per jaar circa twee trainingen/workshops te ontwikkelen of in te kopen en uit te testen in regiobijeenkomsten. Dat betekent dat we, na afloop van het meerjarenprogramma, vijf of zes extra trainingen/workshops op het gebied van duurzame inzetbaarheid kunnen aanbieden via de Academy.

Projectplan voor onderzoek diversiteit in de sector is in ontwikkeling

Beoogd resultaat van dit project is dat er een onderzoeksrapport met data over de huidige aantallen, positie, leeftijd, ervaringen van vrouwen en mensen met een migratieachtergrond in de bouw en infra komt. Tegelijkertijd zullen ook ervaringen, bevindingen van werkgevers gerapporteerd worden. Het onderzoek moet leiden tot een advies voor mogelijke richtingen voor beleid gericht op de verschillende doelgroepen (inclusief werkgevers) om de diversiteit en inclusie in de sector te vergroten. Achterliggend subdoel is een aantrekkelijke sector te willen zijn voor iedereen.

Resultaten Toekomst van werk in tweede helft 2022

Onderzoek arbeidsproductiviteit

Het projectplan is gereed, de volgende stap is om dit onder te brengen bij een onderzoeksbureau. Beoogd resultaat: onderzoeksrapport met diverse cases van technologische en mensgerichte innovaties (werkmethoden) per segment die haalbaar en schaalbaar zijn (0-meting) en die vervolgens jaarlijks voor het segment meetbaar zijn (1,2,3-meting).

Duurzame inzetbaarheidsinstrumenten

De projectopdracht is geschreven. We willen op alle deelthema's van duurzame inzetbaarheid ondersteuning, tools en trainingen ontwikkelen. Doel is om per jaar circa twee trainingen/workshops te ontwikkelen of in te kopen en uit te testen in regiobijeenkomsten. Dat betekent dat KBNL na afloop van het meerjarenprogramma vijf of zes extra trainingen/workshops kan aanbieden via de Academy.

Be an engineer

Het programma 'Be an engineer' is gericht op meer instroom te generen vanuit het HBO via duale (werk en leer) trajecten voor zowel jongeren als zij-instromers, met aandacht en focus voor passend modulair HBO- onderwijs. Aanleiding: door het structurele tekort aan technici dreigen we de enorme opgaven rondom energietransitie, woningtekort, vernieuwing infrastructuur en verduurzaming niet te halen. De bouwsector heeft structureel 25.000 moeilijk vervulbare vacatures en met alleen jongeren zijn deze aantallen niet in te vullen.

Future Builders Day

Het evenement gaat plaatsvinden op 20 april 2023. Op deze dag kunnen studenten, docenten en bedrijven ervaren en ontdekken wat de meest veelbelovende innovaties zijn in de bouw en infra op de volgende gebieden: energietransitie, biobased en circulair bouwen en innovaties op het gebied van processen en uitvoerende werkzaamheden. Het aantal studenten waarop wordt gericht ligt tussen de 500 en 1000. Future Builders Day sluit aan bij meerdere subdoelen van het programma, maar is met name gericht op het verbeteren van randvoorwaarden door zich te richten op een up-to-date en modern onderwijs (gericht op veranderingen in de sector en de gevolgen die dit heeft voor de manier van werken in de toekomst). De voorbereidingen zijn eind 2022 van start gegaan.

Kwartiermakersfase digiGO-programma DigiVaardig

De focus van het digiGO-programma DigiVaardig ligt op het toerusten van zowel organisaties als werknemers met de competenties en vaardigheden die benodigd zijn om digitaal samen te werken in de ketens van de gebouwde omgeving. De kwartiermakersfase behelst het schrijven van het programmaplan DigiVaardig, het informeren van stakeholders en het organiseren van draagvlak, verwerven van de benodigde middelen en voorbereidingen treffen voor programmafase 0. Dit moet leiden tot een programmaplan en subsidieaanvraag. Wij zijn een van de financierders, naast digiGO, BZK en Techniek Nederland.

Onderzoek arbeidsmarkt

Er is een arbeidsmarktonderzoek gedaan, als opvolging van het imago-onderzoek van de sector. We hebben hiermee inzicht gekregen in hoe het werken in de bouw- en infrasector door potentiële werknemers wordt gezien en beoordeeld en wat deze doelgroep belangrijk vindt aan een werkgever. Meer specifiek geeft het onderzoek inzicht in het huidige imago van de bouw- en infrasector en in de push- en pullfactoren daarvan. Het onderzoek dient richting te geven om nieuwe werknemers te enthousiasmeren om te komen werken in de sector.

Onderzoek diversiteit

Het projectplan is in ontwikkeling. Beoogd resultaat van dit project is dat er een onderzoeksrapport ligt met data over de huidige aantallen, positie, leeftijd, ervaringen van vrouwen en mensen met een migratieachtergrond in de bouw en infra. Tegelijkertijd zullen ook ervaringen en bevindingen van werkgevers gerapporteerd worden. Het onderzoek moet leiden tot een advies voor mogelijke richtingen voor beleid gericht op de verschillende doelgroepen (inclusief werkgevers) om de diversiteit en inclusie in de sector te vergroten. Achterliggend doel is een aantrekkelijke sector te willen zijn voor iedereen.

Resultaten Toekomst van werk in eerste helft 2023

Onderzoek productiviteit en duurzame inzetbaarheid

Uit het onderzoek zijn een aantal bevindingen gekomen. Zowel grote als kleine bedrijven zien mogelijkheden om de productiviteit te verhogen. Het verhogen van de productiviteit en duurzame inzetbaarheid wordt op kleine en grote schaal gedaan, variërend van de toepassing van hulpmiddelen tot de toepassing van robotica. Werkgeluk speelt een belangrijke rol in het wel of niet toepassen van nieuwe innovaties of hulpmiddelen. Bouw- en infrabedrijven zijn zowel intrinsiek als financieel gedreven om actief te investeren in het verhogen van de productiviteit van medewerkers. 91% van de bouw- en infrabedrijven is het ermee eens dat automatisering en industrialisatie onvermijdelijk is.

Leden geven aan dat ze de volgende ondersteuning vanuit ons wensen: informeren over trends, ontwikkelingen en nieuwe innovaties, faciliteren van workshops/trainingen/informatiedagen- of avonden, inzicht in financiële manieren voor de aanschaf of huur van nieuwe hulpmiddelen, samenwerking opdrachtgever/-nemer stimuleren, organiseren van rondetafelgesprekken met lidbedrijven binnen hetzelfde segment, en contact leggen met lidbedrijven. De komende periode zullen we dit verder gaan uitwerken in vervolgacties richting leden, in samenwerking met het programma Vernieuwing van de sector.

Instrumenten Duurzame Inzetbaarheid

Binnen dit project ontwikkelen we trainingen, workshops en instrumenten die bedrijven ondersteunen bij het ontwikkelen en uitvoeren van hun duurzame inzetbaarheidsbeleid. In de eerste helft van 2023 is er een workshop ontwikkeld waarin drie instrumenten worden uitgelegd en gedemonstreerd die bedrijven helpen bij het ontwikkelen van een plan van aanpak voor het duurzame inzetbaarheidsbeleid. In vier van de vijf regio's is deze workshop gegeven (maximaal vijftien deelnemers per workshop), in het najaar volgt er nog één. In totaal hebben circa 50 HR-managers en ondernemers de workshop bezocht. Deelnemers waardeerden de praktische insteek van de workshops en de ruimte die er was om met andere deelnemers en de workshopleiders ervaringen uit te wisselen, vragen te stellen en te discussiëren. In 2024 zullen de workshops via de Academy worden georganiseerd.

Future Builders Day

Op 20 april vond Future Builders Day plaats. Op deze dag konden studenten, docenten en bedrijven ervaren en ontdekken wat de meest veelbelovende innovaties zijn in de bouw en infra op de volgende gebieden: energietransitie, biobased en circulair bouwen en innovaties op het gebied van processen en uitvoerende werkzaamheden. Future Builders Day sluit aan bij meerdere subdoelen van het programma, maar is met name gericht op het verbeteren van randvoorwaarden door zich te richten op een up-to-date en modern onderwijs (gericht op veranderingen in de sector en de gevolgen die dit heeft voor de manier van werken in de toekomst). Het event is goed bezocht (bijna 1000 aanmeldingen) en heeft hiermee voldaan aan de vooraf gestelde resultaatsdoelstelling.

Verkenning diversiteit

Er is een verkenning gedaan op het gebied van diversiteit en inclusie. Achterliggend doel is een aantrekkelijke sector te willen zijn voor iedereen. Uit de verkenning komen een aantal aanbevelingen, zoals: help bedrijven om diversiteit te begrijpen en bespreekbaar te maken, zodat ze kleurenbewust worden in plaats van kleurenblind. Om bedrijven op dit vlak te ondersteunen gaan we onder andere best practices ophalen en succesverhalen delen.