Personeel | Medezeggenschap
Als medewerkers invloed kunnen uitoefenen op de gang van zaken in het bedrijf, heeft dit een positief effect op het functioneren van de medewerkers en op de onderneming. Medezeggenschap vergroot de betrokkenheid van medewerkers. Voor de ondernemer is het een middel om het draagvlak voor beslissingen te vergroten en het vertrouwen tussen management en medewerkers te versterken. Hieronder gaan wij in op de wettelijke verplichtingen en andere aandachtspunten rond medezeggenschap.
Modelcontracten Bouwend Nederland
Profiteer als lid ook van onze kant en klare modelcontracten op het gebied van bouw & aanbesteding en personeel & organisatie.
Modellen en modelcontractenVormen medezeggenschap
Medezeggenschap kun je op verschillende manieren vormgeven. Hoe is afhankelijk van de grootte van de onderneming:
- werkoverleg;
- de personeelsvergadering;
- de personeelsvertegenwoordiging (PVT);
- de ondernemingsraad (OR).
Wanneer je meer dan 10 medewerker in dienst hebt, ben je volgens de wet verplicht om overleg te hebben met de medewerkers.
Wat is wettelijk verplicht?
Volgens de Wet op de ondernemingsraden (WOR) moet elke onderneming in Nederland met 50 of meer medewerkers een ondernemingsraad hebben. De werkgever moet er voor zorgen dat deze ondernemingsraad er komt. Kleinere ondernemingen van 10 – 50 medewerkers zijn verplicht personeelsvergaderingen te houden of een personeelsvertegenwoordiging (PVT) in te stellen. Hieronder een overzicht van de verschillende vormen van medezeggenschap en hun wettelijke grond:
Personeelsvergadering
Als in het bedrijf 10 – 50 medewerkers werken, terwijl je geen OR of PVT hebt, ben je verplicht ten minste twee personeelsvergaderingen per jaar te houden. De personeelsvergadering is een bijeenkomst van de werkgever met alle medewerkers, die in werktijd plaatsvindt. Je informeert de medewerkers over belangrijke beslissingen die hen direct aangaan. Ook leg je beslissingen voor die belangrijke gevolgen voor medewerkers kunnen hebben. Alle aanwezigen kunnen hun standpunten naar voren brengen en mogen voorstellen doen.
Onderwerpen die aan de orde moeten komen, zijn:
- de stand van zaken in het bedrijf, bijvoorbeeld omzetgegevens, marktontwikkelingen, opzet van nieuwe activiteiten;
- sociaal beleid, bijvoorbeeld arbeidsomstandigheden, scholing van werknemers;
- beslissingen die effect hebben op collectieve regelingen, zoals werktijden, vakantiedagen, reiskosten.
Checklist personeelsvergadering
Voorbereiding
- Spreek een datum en een tijdstip af (onder werktijd) en communiceer dit aan de medewerkers.
- Stel een agenda op en verspreid deze vooraf. (Ten minste 1 keer per jaar moeten de algemene gang van zaken en het sociale beleid besproken worden).
- Geef medewerkers de gelegenheid agendapunten aan te dragen.
De vergadering
- Heet iedereen welkom en licht het doel van de vergadering toe.
- Stel iemand aan als notulist.
- Bespreek het verslag van de vorige vergadering.
- Bespreek een voor een de agendapunten.
- Geef medewerkers de gelegenheid tot het stellen van vragen en/of het maken van opmerkingen.
- Houd aan het eind van de vergadering een rondvraag.
- Sluit de vergadering af.
Na afloop
- Zorg voor tijdige uitwerking van de notulen door de notulist.
- Controleer de inhoud van het verslag.
- Verspreid het verslag onder de medewerkers.
- Verzamel alvast onderwerpen voor een volgende vergadering.
Personeelsvertegenwoordiging
Als je 10 – 50 medewerkers in dienst hebt kun je vrijwillig een ondernemingsraad opzetten. Als de medewerkers geen ondernemingsraad willen, kunnen ze een personeelsvertegenwoordiging (PVT) instellen. Je bent hiertoe verplicht wanneer meer dan de helft van de medewerkers vraagt om een personeelsvertegenwoordiging in te stellen.
De personeelsvertegenwoordiging bestaat minstens uit drie werknemers (er is geen maximum). De PVT overlegt met de werkgever over de gang van zaken in het bedrijf. De leden worden rechtstreeks gekozen door en uit de medewerkers in een geheime schriftelijke stemming.
De PVT heeft instemmingsrecht voor het vaststellen of veranderen van regelingen voor werktijden, veiligheid, gezondheid, welzijn en ziekteverzuim. Daarnaast ben je verplicht advies te vragen over besluiten die belangrijke gevolgen kunnen hebben voor de medewerkers. Overigens mag je van dit advies afwijken.
Ondernemingsraad
De ondernemingsraad (OR) bestaat uit een aantal gekozen medewerkers die namens het personeel overleg voert met de werkgever over het ondernemingsbeleid en de personeelsbelangen. De OR moet de wensen van de medewerkers overbrengen in de vorm van een overlegvergadering. Minstens twee keer per jaar moet in deze overlegvergadering de algemene gang van zaken van het bedrijf besproken worden. Je moet dan meedelen welke belangrijke besluiten je voorbereidt over financiën of de organisatie.
Rechten OR
Om deze taak goed te kunnen uitvoeren, heeft de OR een aantal rechten:
Adviesrecht: onder andere bij financiële en organisatorische zaken (bijvoorbeeld een fusie of sluiting) en benoeming en ontslag van bestuurders. Adviesrecht betekent dat je de OR om advies moet vragen, maar dat je dit advies niet hoeft op te volgen. De OR kan dan de rechter om een uitspraak vragen.
Instemmingsrecht: onder andere bij wijzigingen in het sociaal beleid of arbeidsomstandigheden. Instemmingsrecht betekent dat de OR moet instemmen met de beleidswijziging. Als de OR niet akkoord gaat, zul je met de OR in overleg moeten treden. De OR kan de nietigheid van je besluit dan inroepen.
Initiatiefrecht: bij sociale, financiële, economische of organisatorische onderwerpen. Dit betekent dat de OR ook zelf voorstellen mag doen.
Recht op informatie: je dient de OR alle informatie te verstrekken die nodig is om zijn taak te kunnen uitvoeren.
Meer informatie over opzetten, aantallen, reglementen, verkiezingen, en dergelijke. is te verkrijgen bij:
- Het Ministerie van Sociale Zaken en werkgelegenheid. Telefoonnummer 0800–9051 of via www.rijksoverheid.nl. Download de brochure “Medezeggenschap in een onderneming”.
- De Sociaal Economische Raad (SER). Op de website www.SER.nl staat een voorbeeld-reglement ondernemingsraden en een leidraad personeelsvertegenwoordiging.
- Op de website van vakbond FNV staat uitgebreide informatie over het oprichten en het werk van OR en PVT . Op de website www.fnvbouw.nl/medezeggenschap is een stappenplan voor het organiseren van verkiezingen te vinden.
- De cao voor de Bouw & Infra geeft richtlijnen over de rechten en plichten van de onderneming en medewerkers in het kader van medezeggenschap.
- Op www.bedrijfscommissie.nl staat veel informatie over de Wet op de Ondernemingsraden, OR en PVT.